Recensie bloemlezing “Dichter bij HB” door Hans F. Marijnissen

Deze unieke bloemlezing verscheen in april 2020 ter gelegenheid van het 10-jarige bestaan van het IHBV, het Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen. De bundel bevat naast werk van 50 dichters een inleiding, enkele reflecties over het dichterschap en hoogbegaafdheid en een inventarisatie van de inzendingen met enkele voorzichtige conclusies. In het poëziegedeelte bestaat elke linkerpagina uit een afbeelding, elke rechter uit een gedicht. Als de lezer de bundel met de duimen doorbladert, beweegt de linkerafbeelding virtueel en zie je opbollende en wegdrijvende, al dan niet gevulde cirkels.

Verschenen april 2020 bij Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen (IHBV), Amersfoort Redactie: Mireille de Jonge en Noks Nauta / vormgeving: Paul Noordermeer, P& ontwerp Details: paperback 21 x 15 cm, 136 pagina’s

Er is veel afwisseling in de vijftig gedichten. Zowel ervaren, vaker gepubliceerde en live optredende dichters zijn opgenomen, als inzenders, voor wie poëzie duidelijk geen dagelijkse kost is en bij wie onbevangenheid de overhand heeft. De indeling in zes segmenten met elke een titel brengt wel enige doelgerichtheid en eenheid binnen zo’n deel en dat bevordert de leesbaarheid.

En leesbaar is deze bloemlezing zeker: onderhoudend, afwisselend, verrassend, soms ontroerend – en niet zonder humor, gelukkig.

<<< Onophoudelijk deze pose / te moeten uithangen, luchtlagen en / zeeniveaus de nes inpersen / uitpersen! >>> [Afhemelen – Petra Fenijn]

Zijn hoogbegaafdheid en de drang tot het dichten gerelateerd? De diversiteit in deze bundel, in vele opzichten, is opvallend groot. Enkele gedichten, zonder twijfel oprecht en goedbedoeld, missen ritme en klank, en lijden onder rijmdwang en een overdaad aan clichés. Maar een simpel, enkellaags gedicht kan uitermate ontroeren als het direct doel treft in het hart van de lezer – of het kan geen enkele indruk achterlaten, hoogstens wat irritatie of onverschilligheid, als iets ondoordachts. Een complex, meerlaags gedicht kan intrigeren en de lezer lange tijd bezighouden en boeien – of afstoten als elitair, hermetisch, niet communicatief, zelfs als wartaal. Alle permutaties zijn mogelijk en komen in deze verzameling voor. Diversiteit is een wezenlijk kenmerk van alle kunst.

Een tweede vraag is, of de persoonlijkheid, met name de intelligentie van een dichter meetbaar thuishoort in een gedicht. Kunst is bijna altijd persoonlijk – en sommige kunst weerspiegelt, en is een wezenlijk deel van, de kunstenaar. Kennis van het levensverhaal van Vincent van Gogh verrijkt het waarderen van zijn schilderijen, schetsen en brieven. Kennis van de invloed van Pablo Picasso op zijn tijdgenoten ook. Poëzie kan wegen en poorten openen en grensoverschrijdend functioneren, en vaak blijkt een bij eerste lezing simpel rijmpje na enig bezinken toch meer wijsheid en levenservaring te herbergen dan verwacht. Als de dichter vindt, of niet kan verhinderen, dat zijn hoogbegaafdheid in zijn werk een plaats heeft, dan valt dat, zoals elk woord, elk leesteken, onder de eigen artistieke verantwoording. Het woord is aan de dichter.

<<< Waren er maar twee van mij / want één is niet voldoende. >>> [Twee – Flora Koene]

Een diverse, vaak boeiende leerervaring met ruim voldoende voer voor hersenen en zintuigen huist in deze geslaagde bloemlezing. En bovendien maakt deze bundel, zoals het hoort, nieuwsgierig naar meer werk van deze dichters…

Hans F. Marijnissen, dichter / voorzitter PoëzieClub Eindhoven.