Recensie door Noks Nauta van ‘De jongen die wilde mislukken’ (Angela Wals)

Titel: De jongen die wilde mislukken
Auteur: Angela Wals
ISBN: 9789021416748
Uitgeverij: Querido (2019)

Samenvatting van het boek

Angela Wals (master Holocaust- en genocidestudies) is journalist en schreef dit boek over het verleden van haar vriend en vader van hun kind, Thomas. Hij heeft haar enkele maanden na het begin van hun relatie opgebiecht dat hij op zijn 17de gewapende overvallen heeft gepleegd en daarvoor in de gevangenis heeft gezeten. Niemand begreep destijds waarom een jongen als Thomas, met een Vwo-diploma en een toelatingsbewijs voor het conservatorium op zak, zoiets deed. Angela ook niet.

Angela wilde erachter komen wat de factoren zijn die maakten dat Thomas dit indertijd heeft gedaan. Daarom reconstrueerde ze de gebeurtenissen van ongeveer 20 jaar geleden aan de hand van gesprekken met zijn mededaders en de slachtoffers. Het boek is dus gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

Bijna iedereen wilde met haar praten en zo ontstaat het verhaal van een slimme jongen, die zich op school verveelt en op een gegeven moment besluit te mislukken. Hij wil bij de ‘harde jongens’ van de school horen en beraamt met een aantal vrienden de ‘perfecte misdaad’, voor geld en voor erkenning. Na zijn gevangenisstraf krijgt hij zijn leven weer goed op de rails. 

Angela schrijft dat ze door meer te begrijpen van het gedrag van Thomas, wil voorkomen dat hun dochter later ook zoiets gaat doen, voor zover je daar als ouder invloed op hebt. Ze wil ook laten zien dat zulk gedrag, ook al kan het niet door de beugel, niet automatisch betekent dat je een slecht mens bent.     

Waarom is dit boek belangrijk voor hoogbegaafden?

Al lezend kreeg ik snel het idee dat Thomas veel kenmerken van hoogbegaafdheid heeft. Ik las o.a.:  De leerkrachten op school vonden hem en zijn broer ‘slim’. Thomas vertelt zelf dat hij altijd “teveel in zijn hoofd bezig is”. Hij is als kind gepest (zoals meer hoogbegaafde kinderen, we denken door het ‘anders’ zijn).

Wat mij ook opviel: op een aantal plaatsen in het boek lees ik dat Thomas niet heeft leren ‘voelen’. Tijdens een straatroof schopte en sloeg hij het slachtoffer, ‘om het te kunnen en te voelen’. Van hoogbegaafden heb ik vergelijkbare verhalen gehoord. Enkele hypothesen: Hun cognitieve capaciteiten zijn sterker dan hun voelen, ze redeneren hun gevoelens weg. Of ze voelen juist heel sterk en dat beangstigt hen en daarom laten ze het voelen niet toe.

Ik heb contact met de auteur opgenomen. Zij was wat verbaasd (omdat ik de tweede was, die dit suggereerde en ze daar niet eerder aan had gedacht), maar ze wist dat Thomas in de gevangenis een IQ test had gedaan met een score van ruim boven de 130. Ze was ook heel blij dat ik dit idee aangaf. We hebben er uitgebreid over gepraat. 

Natuurlijk zijn er meer factoren die hebben geleid tot het criminele gedrag van Thomas. Maar door hoogbegaafdheid mee te rekenen, kun je volgens mij beter de hele puzzel begrijpen.  

Hoogbegaafd en crimineel gedrag

Naar aanleiding van dit boek ben ik gaan zoeken wat er verder bekend is over hoogbegaafden en crimineel gedrag, Ik had het boek van Kate Maupin al besproken op deze site: https://ihbv.nl/recensie-nauta-cheating-dishonesty-manipulation/ Ik meen dat dit boek belangrijke observaties bevat en hypothesen over hoe hoogbegaafde kinderen al jong gedrag kunnen gaan vertonen, dat mogelijk uiteindelijk kan uitmonden in crimineel gedrag. En aanwijzingen hoe je dat op jonge leeftijd al kunt zien en op tijd bijsturen. 

Ook vond ik via internet een boek en enkele artikelen van James Oleson, een criminoloog uit Nieuw Zeeland die onderzoek doet naar begaafdheid en crimineel gedrag. https://cdn.auckland.ac.nz/assets/arts/documents/compass_oleson_2016_criminal_genius.pdf

Ik heb contact met hem opgenomen en we gaan elkaar nader spreken hierover. 

Dankzij het boek van Angela Wals ga ik dit thema verder op de agenda zetten. Allemaal om te voorkomen dat jongens (en meisjes) zoals Thomas te ver gaan. Al was het een leerzame ervaring, je wenst dit niemand toe.