Recensie door Noks Nauta van “Cheating, Dishonesty and Manipulation, Why bright kids do it”

Lees hier de recensie door Noks Nauta van: “Cheating, Dishonesty and Manipulation, Why bright kids do it”

Titel: Cheating, Dishonesty and Manipulation, Why bright kids do it
Auteur: Kate Maupin
ISBN: 978 -1935067290
Uitgever: Great Potential Press, Inc. (2014)

Een belangrijk en leerzaam boek, ook voor hoogbegaafde volwassenen, over drie vormen van gedrag van hoogbegaafde kinderen. Een Nederlandse vertaling van deze termen geven met dezelfde gevoelswaarde als in het Engels, is lastig. Het gaat om vals spelen, oneerlijk zijn en manipuleren.

Samenvatting
‘Cheaten’ (in het Nederlands vals spelen of misschien ‘een leugentje vertellen’) komt veel voor. Volgens Maupin zou in de USA 90% van de jongeren toegeven dat ze dat vóór de middelbare school wel eens hebben gedaan.
Maupin, die vertelt dat ze zelf als kind ook een ‘cheater’ was, beschrijft in dit boek een aantal cases van hoogbegaafde kinderen die ze als leerkracht persoonlijk heeft gekend en gesproken. Ze heeft zich in hun gedrag verdiept om erachter te komen wat dit gedrag met hoogbegaafdheid te maken heeft. Zo begint ze met het verhaal van Arthur, die jarenlang zelf de handtekening van zijn moeder namaakte op stukken waar de handtekening van één van de ouders op moest. Achteraf heeft hij dat drie jaar lang meer dan 200 keer gedaan totdat het werd ontdekt. Toen Maupin hem vroeg “waarom?” was het antwoord: “Ik wilde kijken of het kon.”

Dit is een van de vele voorbeelden in het boek en ik vind deze verklaring van Arthur zelf meteen invoelbaar voor mensen die zelf hoogbegaafd zijn of die werken met hoogbegaafden. Het in het boek beschreven gedrag is heel divers: kinderen leveren stukken in, die ze niet zelf hebben geschreven, ze laten een ander kind afkijken, ze zetten emotionele argumenten in om een ouder te overrulen, etc..

Een aantal verklaringen die Maupin hiervoor geeft zijn bijvoorbeeld:

• Het systeem testen;
• Zich vervelen;
• Zich niet gehoord of begrepen voelen;
• Bang zijn om door de mand te vallen als ze iets zelf niet kunnen;
• Een ander willen helpen;
• Zichzelf bewijzen;
• Laten zien hoe goed ze zijn;
• Etc.

Die verklaringen laten zien, dat dit geen effectieve gedragsvormen zijn, maar dat je als hoogbegaafd kind zoekt naar (slimme) manieren om iets voor elkaar te krijgen dat je op dat moment belangrijk vindt. Testen en experimenteren zijn belangrijke verklaringen. Sommige kinderen willen graag gesnapt worden en zijn zelfs teleurgesteld als dat niet gebeurt.

Het boek is geschreven voor mensen in het onderwijs maar ook voor ouders van hoogbegaafde kinderen. Het geeft veel praktische adviezen over hoe om te gaan met dit gedrag. Straffen is geen goede manier, zelf tot inzicht laten komen en andere opdrachten geven wel. Maupin geeft daar creatieve en slimme voorbeelden van.

Ik vind dat het boek beslist ook van belang is voor hoogbegaafde volwassenen.

Waarom is dit boek van belang voor hoogbegaafde volwassenen?
Op dit moment is er geen publicatie over dit soort gedrag bij hoogbegaafde volwassenen. Ik vermoed dat een aantal mensen wel hun eigen gedrag (als kind of volwassene) zal herkennen uit dit boek. Dat kan tot persoonlijke inzichten leiden waarom ze dit ooit hebben gedaan en het kan ze bijvoorbeeld van gevoelens van schaamte afhelpen dat ze dit gedrag als kind hebben vertoond.

Het kan ook zijn dat sommige hoogbegaafden dit gedrag als volwassene nog steeds vertonen. Het gedrag kan ervoor hebben gezorgd dat ze hun zin kregen en als men niet voldoende tegengas heeft gekregen van mensen die hen begrepen, blijven ze dit doen. Deze mensen lopen waarschijnlijk als volwassene op verschillende domeinen van hun leven vast. Het is extra belangrijk dat zij inzien wat hun gedrag te maken heeft met hoogbegaafdheid. Wellicht hebben zij professionele hulp nodig.

Het boek kan ook veel inzichten verschaffen voor mensen die beroepsmatig met hoogbegaafden werken .

Ik hoop, ook al is dat misschien niet zo positief voor de beeldvorming, dat iemand zo’n boek gaat schrijven over volwassen hoogbegaafden.

Noks Nauta, arts en psycholoog, bestuurslid IHBV