Samenvatting onderzoek ‘Cross-sectional Survey about Giftedness, Expectations, Shared Decision Making and Satisfaction with Physician Consultations.’

Henriëtte Pilkes deed in het kader van haar Master Gezondheidspsychologie een onderzoek naar verwachtingen, Shared Decision Making en patiënt tevredenheid over contacten met artsen. In dat onderzoek heeft ze ook hoogbegaafden meegenomen en zo kon ze vergelijken. Er bleken enkele bevindingen uit te komen waarin hoogbegaafden inderdaad anders scoorden dan niet-hoogbegaafden. Een samenvatting van haar onderzoek, dat ze recent afrondde, tref je hier aan.

‘Cross-sectional Survey about Giftedness, Expectations, Shared Decision Making and Satisfaction with Physician Consultations.’
Samenvatting van het onderzoek in het kader van de Master thesis van Henriette Pilkes, Open Universiteit, februari 2017.

Ik heb onderzoek gedaan naar verwachtingen, Shared Decision Making en patiënt tevredenheid. Hierbij heb ik ook hoogbegaafden in het onderzoek meegenomen. Via via maakte ik kennis met Noks Nauta van het IHBV (Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen). Zij had data verzameld van ervaringen en verwachtingen wat betreft doktersconsulten van hoogbegaafden, maar de resultaten van dat onderzoek waren nog niet uitgewerkt. Ik heb haar data mogen gebruiken en er mijn eigen analyses op los gelaten.

In het kwalitatieve deel van mijn onderzoek heb ik haar data geanalyseerd met Qualicoder, daaruit items kunnen maken met welke ik probeerde attitudinal beliefs, rolverwachtingen, schemata en (gewogen) tevredenheid te meten: Items voor nader kwantitatief onderzoek. Voor die laatste heb ik ook de CQI (Consumer Quality Index, Sixma et al., 2006) systematiek bestudeerd. Die is gebaseerd op CAHPS (Consumer Assessment of Healthcare Providers and Systems) en ik heb bestaande QUOTE (QUality Of care Through the patient’s Eyes) instrumenten geraadpleegd. Uit het kwalitatieve onderzoek kwam naar voren dat hoogbegaafden tevreden patiënten zijn wanneer de arts goede luistervaardigheden, compassie en respect heeft voor de patiënt en helder en effectief is.

Vanuit factoranalyse zag ik dat ‘attitudinal beliefs’ laadde op uitspraken die te maken hebben met ‘vertrouwen in de arts’ en ook op ‘jezelf toevertrouwen aan de arts’, ‘rolverwachtingen’ laadde op uitspraken over verwachtingen op het gebied van ‘flexibiliteit’ en ‘samenwerking’ en ‘denkschema’ was vooral gebaseerd op de ‘communicatieve vaardigheden van de arts’. ‘Communicatieve vaardigheden van de patiënt’, gemeten met items van de CAS van Duran (1983) laadden op ‘vriendelijke & ontspannen communicatie van de patiënt’. De patiënt tevredenheid heb ik naast gewogen items ook gemeten via een cijfer dat men mocht geven voor het laatste consult.

Voor het kwantitatieve deel van mijn onderzoek heb ik een cross-sectional survey gedaan en wilde ik graag weten hoe de correlaties (Pearson) zijn tussen de variabelen, of mensen die hoogbegaafd zijn meer of minder tevreden zijn met doktersconsulten (t-toetsen, Cohen’s D) en welke rol communicatieve vaardigheden misschien hierin hebben (moderatie analyse). Van de 305 respondenten schaarde zich 2/3 deel onder de hoogbegaafden.

Hoogbegaafden waren iets minder tevreden (d=.28, p=.014), hadden aanmerkelijk minder vertrouwen in de dokter (d=.76, p<.001), wilden zichzelf minder toevertrouwen aan de dokter (d=.51, p<.001) en stonden minder positief ten opzichte van de communicatieve vaardigheden van de dokter (d=.61, p<.001).
 

Patiënttevredenheid had een sterke correlatie met wat men van de communicatieve vaardigheden van de dokter vond (r=.67, p<.001) en of men vertrouwen had in de dokter (r=.56, p<.001). De rolverwachting flexibiliteit (r=.21, p<.001) en samenwerking (r=.19, p=.001) had een zwakke relatie met patiënt tevredenheid.
 

Nu is het zo dat een vriendelijke communicatie vanuit de patiënt een dempend effect lijkt te hebben op het minder tevreden zijn van hoogbegaafden over doktersconsulten (ß=-.248, p=.043). Bij de relaxte communicatieve patiënten lijkt het negatief denken over de communicatieve vaardigheden van de dokter ook wat minder een stempel te drukken op de patiënttevredenheid (ß=-.102, p=.020). Maar aangezien dit geen experiment is kan je niet echt van een moderatie spreken.
 

Uit mijn onderzoek blijkt het belang van vertrouwen in de dokter en het belang dat patiënten hechten aan communicatieve vaardigheden van de dokter, om tevreden patiënten te kunnen zijn. Een flexibele en samenwerkende houding van de arts speelt daar ook een, zij het bescheidener rol bij. Omdat Shared Decision Making zo belangrijk is voor tevredenheid en therapietrouw maar nog maar relatief weinig goed wordt uitgevoerd (volgens Godolphin (2009) maar door 10%) is het voor artsen van belang om na consulten goed te reflecteren met de patiënt over hoe het consult ervaren is. Dit voor de arts om te leren over de communicatie en de relatie met de patiënt en zodoende nog betere zorg te kunnen leveren.
 

Belangstellenden kunnen de scriptie opvragen door het sturen van een verzoek via: henriettepilkes@gmail.com